تأثیر جهت و فاصله از کارخانه پرهام‌روی زنجان بر غلظت و فاکتور انتقال روی در ورک و سلمه‌تره

چچکیده سابقه و هدف: آلودگی خاک و گیاه به عناصر سنگین مانند روی در اثر فعالیت‌های صنعتی بر سلامت انسان‌ها آثار سوء داشته است. کارخانجات صنعتی و معادن، کودها، سموم، فاضلاب‌ها از مهم‌ترین منابع آلاینده آب، خاک و گیاهان به فلزات سنگین به شمار می‌آیند. استان زنجان دارای کارخانه‌های تولید روی و فعالیت‌های معدن‌کاوی زیادی بوده که باعث آلودگی خاک، آب وگیاهان شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر جهت و فاصله از کارخانه پرهام‌روی زنجان بر غلظت روی در خاک، ریشه و بخش‌هوایی و فاکتور انتقال روی در گیاهان مرتعی غالب منطقه (سلمه‌تره و ورک) اندازه‌گیری شد. مواد و روش‌ها: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گردید. فاکتورها‌ شامل 3 جهت (شمال‌ شرق، شرق و غرب کارخانه)، 6 فاصله (250-0، 500-250، 750-500، 1000-750، 1250-1000 و 1500-1250 متری از کارخانه) و دو گیاه سلمه‌تره (Chenopodium album) و ورک (Hulthemia persica) بود. نمونه‌های گیاه و خاک از مناطق مورد نظر جمع‌آوری شد. نمونه‌های ریشه و بخش‌هوایی گیاه با استفاده از اسید نیتریک غلیظ هضم و روی قابل دسترس خاک با DTPA استخراج گردید. غلظت روی نمونه‌ها با استفاده از دستگاه جذب‌اتمی اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اثر جهت و فاصله از کارخانه بر غلظت عنصر روی در بخش‌هوایی و ریشه و فاکتور انتقال معنی‌دار بود (P